วันพฤหัสบดีที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2566

โรคไบโพลาร์ bipolar disorder โรคอารมณ์สองขั้ว (BD)

 


โรค bipolar disorder โรคอารมณ์สองขั้ว

  เป็นหนึ่งใน 10 สาเหตุชั้นนำของความพิการทั่วโลก โรคไบโพลาร์มีลักษณะเฉพาะคืออาการคลุ้มคลั่ง

หรือภาวะ hypomania ที่เกิดขึ้นเรื้อรังสลับกับภาวะซึมเศร้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับภาวะซึมเศร้า

โดยทั่วไปจำเป็นต้องมีการประเมินค่าใหม่และการปรับเปลี่ยนการรักษาอย่างต่อเนื่องในระหว่างการดูแล

ผู้ป่วยโรคไบโพลาร์ในระยะยาว อาจจำเป็นต้องมีการจัดการภาวะทางจิตเวชและโรคเรื้อรังร่วมด้วย





 เป็นโรคที่จัดอยู่ในกลุ่มโรคทางด้านเรื่องอารมณ์ กลุ่มเดียวกับโรคซึมเศร้า คือ โรคอารมณ์ที่ชัดเจน 

ที่มีอารมณ์เบื่อเศร้าจะเป็นอารมณ์สลับกันระหว่างสนุกสนานกับ ซึมเศร้า โรคนี้เรียกกได้อีกอย่างนึงว่า 

โรคอารมณ์แปรปรวน 


โรคไบโพล่าร์ (bipolar disorder) จะมีความผิดปรกติทางด้านอารมณ์อย่างชัดเจนแบบสุดขั่ว 2 ทางคือ

ไม่ซึมเศร้าก็อารมณ์ดีแบบผิดปรกติ โรคนี้มักเป็นกันตั้งแต่อายุน้อยๆ คือก่อนวัยกลางคนเสียด้วยซ้ำ

 อารมณ์ดีในลักษณะที่ผิดปกติ เรียกว่า mania  แบบซึมเศร้า (depression) 


อาการของอารมณ์ดีแบบผิดปรกติ mania คือ


- ร่าเริงแบบสุดๆมีพลังงานไม่หมด


- มีการแสดงออกและการคิดอ่านมากกว่าปกติ


- การแสดงออกทางอารมณ์ที่ขึงขันเวลาถูกขัดใจ


- หลงตัวเอง เชื่อมั่นหลงผิด เอาแต่ใจ มักคิดว่าตนเองเก่งที่สุดเชื่อมั่นในตัวเองสูงสุดโต่ง


- นอนน้อย ตื่นตัวอยู่เสมอ


- พูดเร็ว เสียงดัง พูดไม่หยุดปาก


- สมาธิสั้นจดจ่อกับเรื่องใดเรื่องนึงนานๆไม่ได้


- มีความต้องการทางเพศที่สูง




แบบซึมเศร้า (depression) 



- หงุดหงิด โกรธง่ายกว่าปกติ


- มองโลกในแง่ร้าย


- ซึมเศร้าไม่ร่าเริง หดหู่


- ขี้แย ร้องไห้ง่ายกับเรื่องที่ไม่น่าจะเป็นไปได้ว่าต้องร้อง


- หมกหมุ่นกับเรื่องที่ค้างคาใจจนตัดสินใจไม่ได้ย้ำคิดกับตัวเองตลอดเวลา


- ไม่มีสังคม ไม่ชอบพบปะผู้คน ชอบอยู่คนเดียว


- ดูถูกตัวเอง มองว่าตัวเองไม่เด่นไม่มีประโยชน์แลดูไร้ค่า


- มีความคิดด้านลบต่อตัวเอง บางครั้งมีความคิดทำร้ายตัวเอง หรือฆ่าตัวตายด้วย



ปัจจุบันไม่ทราบสาเหตุของโรค BD แต่ดูเหมือนว่าจะเกิดจากการปฏิสัมพันธ์ของปัจจัยทางพันธุกรรม 

อีพีเจเนติก เคมีประสาท และสิ่งแวดล้อม 


การรักษา 


ผู้ป่วยโรคไบโพลาร์ส่วนใหญ่จะต้องได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาหลายปีหรือตลอดชีวิต 

เพื่อป้องกันการเกิดซ้ำและฟื้นฟู การรักษาที่มีประสิทธิผลในระยะเฉียบพลันมักจะดำเนินต่อไปตั้งแต่

เริ่มแรกเพื่อป้องกันการกำเริบของโรคตั้งแต่เนิ่นๆ 


ยาควบคุมอารมณ์และยารักษาโรคจิตที่ไม่ปกติเพียงอย่างเดียวหรือร่วมกันคือสิ่งสำคัญในการบำบัด

ด้วยเภสัชบำบัด องค์ประกอบที่สำคัญของการรักษาแบบบำรุงรักษายังรวมถึงการรับประทานยา

อย่างต่อเนื่อง การป้องกันและการรักษาโรคร่วมทางจิตเวชและทางการแพทย์เบื้องต้น และจิตบำบัด  

การเฝ้าระวังการฆ่าตัวตายเป็นสิ่งสำคัญตลอดขั้นตอนการรักษา


การวินิจฉัยแยกโรค


การวินิจฉัยแยกโรคของโรคไบโพลาร์รวมถึงอาการอื่นๆ ที่มีลักษณะเฉพาะ ได้แก่ ภาวะซึมเศร้า 

ความหุนหันพลันแล่น อารมณ์แปรปรวน ความวิตกกังวล ความผิดปกติทางสติปัญญา และโรคจิต 

การวินิจฉัยแยกโรคที่พบบ่อยที่สุดคือ MDD โรคจิตเภท โรควิตกกังวล ความผิดปกติของการใช้

สารเสพติด และในกลุ่มอายุในเด็ก โรคสมาธิสั้น


ผู้ป่วยโรคอารมณ์สองขั้วมีอายุขัยที่สั้น เมื่อเทียบกับประชากรทั่วไป ผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพจิต 

ความวิตกกังวลและโรคซึมเศร้า ความเสี่ยงเกือบสองเท่าของการเสียชีวิตจากโรคระบบไหลเวียน

โลหิต (หัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง ฯลฯ) และความเสี่ยงของการเสียชีวิตจากโรคระบบทาง

เดินหายใจ (ปอดอุดกั้นเรื้อรัง หอบหืด ฯลฯ) 


มีความเสี่ยงในการฆ่าตัวตายเพิ่มขึ้น เพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตด้วยความรุนแรงอื่นๆ 

บุคคลที่มีโรคไบโพลาร์แสดงความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัดในการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร 

เนื่องจากความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของการฆ่าตัวตายและโรคร่วมอื่นๆ รวมถึงสาเหตุของโรคหลอด

เลือดหัวใจ ระบบทางเดินหายใจ และต่อมไร้ท่อ


อาการซึมเศร้าบ่อยขึ้น และคุณภาพชีวิตลดลง ทำให้เกิดอาการทางอารมณ์บ่อยขึ้น และอัตราการ

ฆ่าตัวตาย ความผิดปกติเกี่ยวกับแอลกอฮอล์และการใช้สารเสพติดสูงขึ้น 


การป้องปราม เพิ่มความสม่ำเสมอในการใช้ยา และปรับปรุงทางเลือกในการดำเนินชีวิต ผู้ป่วยได้รับ

การสนับสนุนให้หลีกเลี่ยงสารกระตุ้น เช่น คาเฟอีน ลดการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 

ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และปฏิบัติตามสุขอนามัยในการนอนหลับที่เหมาะสม

สนับสนุนให้เพิ่มความร่วมมือในการรักษา ถ่ายทอดความเห็นอกเห็นใจ ติดตามอาการอย่างสม่ำเสมอ 

การตัดสินใจร่วมกันของผู้ป่วยและผู้ให้บริการด้านสุขภาพไม่ว่าจะเป็นแพทย์ หรือผู้ที่คอยให้คำปรึกษา

 สภาพสังคม ชุมชน






ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

หมายเหตุ: มีเพียงสมาชิกของบล็อกนี้เท่านั้นที่สามารถแสดงความคิดเห็น